Muzeum w Kętrzynie posiada największą w Polsce kolekcję chorągwi nagrobnych, w tym jedyną zachowaną w Europie chorągiew dedykowaną dziecku.
W najprostszym ujęciu są to nagrobki w formie chorągwi, które rozwinęły się w Rzeczypospolitej prawdopodobnie już w XV wieku i zdobyły dużą popularność w Prusach, pojawiając się do końca wieku XVIII. Wykonywane z różnych materiałów (tekstylia, skóra, blacha metalowa) przedstawiały postać zmarłego rycerza, szlachcica, urzędnika państwowego w pełnej postaci stojącej, półpostaci lub najczęściej na kolanach w trakcie modlitwy. W niektórych przypadkach zamiast zmarłego przedstawiano sam herb lub Ukrzyżowanie czy Matkę Bożą.
Chorągwie te jako samodzielne nagrobki były wieszane we wnętrzach kościelnych w pobliżu miejsca pochówku danego szlachcica w nawach bocznych, kaplicach prywatnych lub nawet w przestrzeni prezbiterium. Czasami razem z posągiem zmarłego tworzyły całą kompozycję grobową.
W Rzeczypospolitej i Prusach istniało kilkaset lub nawet kilka tysięcy takich nagrobków chorągwianych. Do naszych czasów przetrwało ich zaledwie 21 sztuk – przechowywanych przeważnie w muzeach, ale także nadal wiszących w kościołach (jak dwie chorągwie w kościele w Szestnie niedaleko Kętrzyna).
Od wieków przekazują potomnym pamięć o dawnych mieszkańcach tego regionu.
Chorągiew Fryderyka von der Groebena w kościele w Łabędniku, 1937 r.
(fot. Kahl lub Dietrich Pfleiderer)
Fotografia archiwalna z zasobów Urzędu Prowincjonalnego Konserwatora Zabytków w Królewcu w Zbiorach Fotografii i Rysunków Pomiarowych Instytutu Sztuki PAN
Usytuowanie chorągwi w kościele w Galinach (lata 30. XX w.)
Fragmenty chorągwi Botho Ernsta zu Eulenburga z Galin
Chorągwie nagrobne ze zbiorów Muzeum im. W. Kętrzyńskiego w Kętrzynie
Chorągwie nagrobne w kościele w Szestnie
Wystawa archiwalna „Mortem bonam vitae esse initium – Epitafia z terenu Prus z XVI-XVIII wieku”