Otwarcie wystawy – Prusowie. Życie i kultura mieszkańców średniowiecznej Pomezanii w XII – XV wieku.

PomezaniaZapraszamy na nową wystawę czasową poświęconą Prusom zamieszkującym Pomezanię, najdalej na zachód wysunięte pruskie terytorium. Wernisaż wystawy odbędzie się 6 czerwca o godz. 18.00.

Nazwa ziemi pruskiej Pomezania pojawiła się w źródłach pisanych po raz pierwszy w wykazie pruskich ziem w dokumencie duńskiego króla Waldemara II spisanym w 1231 r. Mimo iż sama nazwa jest niewątpliwie pochodzenia pruskiego, odnosi się do obszaru, na którym odkryte zostały ślady wczesnośredniowiecznego osadnictwa słowiańskiego. Był to teren, na którym kształtowało się pogranicze słowiańsko-pruskie. Pruskie wpływy na tym terytorium nasiliły się na przełomie XII i XIII w.

mapa z plemionami-ROBIONA-1Zachowane do dnia dzisiejszego liczne grodziska słowiańskie rozciągają się w trzech liniach przebiegających południkowo począwszy od wschodniej krawędzi doliny Wisły i Nogatu aż po Elbląg. Tworzą one system obronny, który wydaje się wyraźnie wyznaczać i osłaniać zasięg osadnictwa słowiańskiego w północnej Pomezanii, związanego najsilniej z Pomorzem Gdańskim. Południowa część tego rejonu ściślej powiązana była z terenem Ziemi Chełmińskiej, Kujaw i Wielkopolski. Najstarsza fala wczesnośredniowiecznego osadnictwa południowej Pomezanii prawdopodobnie nadeszła z ziemi Chełmińskiej. W XIII wieku na północ od Osy wymieniane były w źródłach wyłącznie nazwy polskie, co niewątpliwie jest wyznacznikiem kierunku ekspansji Słowian z Ziemi Chełmińskiej.

IMG_2660aGrodziska posiadały duże zaplecze osadnicze. Śladem intensywnego i dynamicznego osadnictwa z tego okresu są liczne osady i cmentarzyska oraz skarby. W czasie badań archeologicznych tych stanowisk znajdowano oprócz masowo występujących fragmentów naczyń glinianych liczne elementy uzbrojenia (ostrogi, bełty strzał łuku i kuszy, noże, fragmenty uprzęży, tok oszczepu) a także przedmioty metalowe (nożyce, sprzączki, raki, świdry, tygielki odlewnicze) oraz przedmioty kościane i rogowe (igły, szydła, hetki i półfabrykaty). Materiał botaniczny, kości zwierząt domowych świadczą o rozwiniętym rolnictwie i hodowli. Dużą rolę zapewne spełniało myślistwo i rybołówstwo. IMG_2700aNa wystawie prezentowane są zabytki obrazujące wybrane aspekty działalności ludzkiej:

– przedmioty codziennego użytku (noże, przęśliki, naczynia gliniane)

– uzbrojenie (miecz , topory, groty i inne zabytki)

– ozdoby (obrączki, końcówki pasa, sprzączki i inne)

zabytki świadczące o rozwoju miejscowego rzemiosła:

– kowalstwo – ślusarstwo (zamki, kłódki, klucze)

– szkutnictwo (elementy budowy łodzi)

– budownictwo (narzędzia i elementy budowlane)

zabytki związane z hodowlą i rybołówstwem:

– elementy związane z hodowlą koni (wędzidło, podkowy i inne)

– rybołówstwo (pozostałości ichtiologiczne i narzędzia połowu)

oraz zabytki związane z handlem i szlakami handlowymi.

IMG_2702aAutorzy scenariusza: Ewa Fudzińska i Zbigniew Sawicki z Pracowni Archeologii Muzeum Zamkowego w Malborku.

Na wystawie prezentowane są zabytki głównie ze zbiorów Muzeum Zamkowego w Malborku oraz wypożyczone z Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, Muzeum Historycznego i Archeologicznego w Elblągu, Muzeum Archeologicznego w Gdańsku, Muzeum w Kwidzynie i z Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku.