„Locations and Relations of Natural Holy Places in the Baltic Sea Region”

W dniach 6-7 maja w Muzeum w Kętrzynie odbyły się obrady międzynarodowej konferencji Locations and Relations of Natural Holy Places in the Baltic Sea Region.

Wystąpienie programowe konferencji wygłosił prof. Leszek Słupecki. W kolejnych, wystąpieniach uczestnicy konferencji przedstawili problematykę usytuowania miejsc świętych w strukturach osadniczych w Estonii (T.Jonuks) i na terenie Prus (M.Wyczółkowski). Poruszone zostały zagadnienia związane z interpretacją źródeł historycznych (M.Katić – Chorwacja) i folklorystycznych (J.Cepītis & L.Jakubenoka – Łotwa; V.Vaitkevičius – Litwa) oraz wpływem literatury nowożytnej na współczesną interpretację (czy raczej nadinterpretację) miejsc zlokalizowanych w naturze jako miejsc kultu (R.Muktupāvela; S.Laime – Łotwa). Omówione zostały różne rodzaje naturalnych miejsc świętych: święte drzewa (H.Valk – Estonia), święte źródła (E.V.Platonov – Rosja), święte kamienie (J.Ruohonen – Finlandia, B.Baika – Łotwa).
Kolejna grupa wystąpień związana była z prezentacją stanowisk badanych archeologicznie. Przedstawiono miejsca kultu funkcjonujące na grodziskach na Łotwie (J.
Urtāns) i na grodzisku w Szurpiłach (M.Engel & C.Sobczak – Polska) oraz słowiańskie miejsca kultu zlokalizowane na wyspach (P.Szczepanik; K.Grążawski & N.Grążawska – Polska). Omówiono wotywny charakter depozytów naszyjników z wczesnej epoki żelaza w Estonii (E.Oras) a także ofiar zakładzinowych znajdowanych na terenie osad w Finlandii (S.Hukantaival).

W czasie sesji posterowej zaprezentowano miejsca święte okolic Nowogrodu znane z odkryć archeologicznych (E.Tianina – Rosja) jak i funkcjonujące we współczesnym folklorze (V.M.Semenov – Rosja), znaleziska depozytów bagiennych z terenu Mazur z Gierłoży (D.Wyczółkowski) i z sensacyjne znalezisko z ubiegłego roku z Czaszkowa (T.Nowakiewicz & A.Rzeszotarska-Nowakiewicz).

Na zakończenie obrad, dla uczestników konferencji zorganizowano objazd studyjny po stanowiskach archeologicznych i miejscach związanych z tematyką konferencji. W programie objazdu było zwiedzanie wczesnośredniowiecznego kompleksu osadniczego w Poganowie z jedynym dotychczas badanym archeologicznie wczesnośredniowiecznym miejscem kultu Prusów, gdzie oprócz śladów ofiar ze zwierząt odkryto prymitywnie wykonaną kamienną rzeźbę antropomorficzną. Kolejnymi odwiedzanymi miejscami były grodzisko wczesnośredniowieczne i zamek krzyżacki w Bezławkach, jedno z najstarszych polskich sanktuariów pielgrzymkowych w Świętej Lipce, założone niedaleko przypuszczalnego pruskiego miejsca kultu oraz grodzisko w Węgielsztynie. Ostatnim etapem objazdu były okolice jeziora Oświn. We wczesnym średniowieczu na południowym brzegu jeziora istniał prawdopodobnie pruski gaj z miejscem kultu, a wokół jeziora stwierdzono liczne ślady osadnictwa z różnych epok.

W konferencji wzięli udział badacze z Polski, Litwy, Łotwy, Estonii, Finlandii, Wielkiej Brytanii, Chorwacji, Białorusi i Rosji. Organizatorami konferencji było Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego z Kętrzyna i Fundacja Dziedzictwo Nasze z Węgorzewa. Konferencja odbyła się dzięki wsparciu finansowemu Samorządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego.

Teksty wystąpień konferencyjnych oraz posterów wydane będą jako wspólna publikacja Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie i Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Kętrzynie w ramach serii wydawniczej PMA „Seminarium Bałtyjskie”.