Ikony Matki Bożej Smoleńskiej, Matki Bożej Kazańskiej czy Matki Bożej Włodzimierskiej to część typowych dla sztuki prawosławnej przedstawień, które znalazły się na wystawie „Piękno Tajemnicy” eksponowanej w kętrzyńskim Muzeum.
Na wystawie zaprezentowano ponad 80 ikon z kolekcji Petro i Andreja Costinów. Gromadzone przez wiele dziesięcioleci doskonale obrazują tendencje i style, które można zaobserwować wśród ikon pisanych z myślą o domowym użytku. Zgodnie z sugestiami kolekcjonera ikony wkomponowano w wystawę z rekonstrukcją wnętrz z końca XIX w.
Dużym zaskoczeniem dla niektórych oglądających wystawę mogą być ikony malowane na sposób malarstwa zachodnioeuropejskiego. Najciekawszą z nich jest niewielkich rozmiarów przedstawienie zmartwychwstałego Chrystusa, w którym wyraźnie widoczne są wpływy barokowych przedstawień z terenów ówczesnej Rzeczypospolitej. Wiele ikon pisanych jest zgodnie z tradycją malarstwa bizantyjskiego. Czerpią one z bogatych wzorców malarstwa późnego antyku. Malowidła z Pompei, malowidła trumienne znalezione w oazie Fajum, pierwsze chrześcijańskie malowidła z katakumb Rzymu to tylko część bogatego skarbca sztuki późnego antyku, z którego czerpało malarstwo bizantyjskie. Wpływy dalekiego Bizancjum zaobserwować można także w doborze niektórych tematów. Doskonałym przykładem są tu ikony Podwyższenia Krzyża Świętego czy dziewiętnastowieczna ikona z postaciami Świętego Jerzego Zwycięskiego i cesarzowej Aleksandry.
Ikony zgromadzone na wystawie powstały w różnych warsztatach. Są tu zarówno ikony wykonane przez profesjonalnych twórców jak i te wykonane przez mniej wprawnych artystów, doskonale dokumentujące nurt ludowej pobożności.
W tematyce dominują przedstawienia związane z wydarzeniami z Nowego Testamentu oraz przedstawienia świętych i osobistości religijnych kanonizowanych przez Cerkiew Prawosławną takich jak Święty Dosoftiej, Święty Dymitr czy Święci Hierarchowie Jerzy, Jan i Wasilij. Z tematyką wydarzeń ze Starego Testamentu związana jest niewielka ikona z prorokiem Eliaszem i wozem ognistym.
Najliczniej reprezentowany jest cykl chrystologiczny. Chrystus Pantokrator, Narodziny Chrystusa, przepiękna w swojej formie, nawiązująca do sztuki późnego antyku Ucieczka do Egiptu, Chrzest Chrystusa w Jordanie, Wjazd Chrystusa do Jerozolimy, Ukrzyżowanie, Zmartwychwstanie Chrystusa to niektóre z ikon z tego cyklu.
Na wystawie nie mogło zabraknąć także ikon z cyklu maryjnego. Oprócz wymienionych już przedstawień typowych dla sztuki pisania ikon, na ekspozycji zobaczyć można mniej znane przedstawienia Matki Bożej Neomeckiej, Matki Bożej Fiodorowskiej czy Matki Bożej Jerozolimskiej. Wśród scen z życia Najświętszej Marii Panny warto zwrócić uwagę na przedstawienie Wprowadzenie Matki Bożej do Świątyni, niezwykle rzadkie w ikonografii zachodnioeuropejskiej sztuki sakralnej.
Wiele ikon nosi ślady dokumentujące ich skomplikowaną niekiedy historię. Celowo poniszczone, z poodrywanymi koszulkami, ze śladami świec palonych przez pokolenia pobożnych właścicieli. Zapisana jest na nich skomplikowana historia tej części Europy.
Właściciel kolekcji Petro Costin pochodzi z prawosławnej rodziny z Basarabii. Od wielu lat gromadząc ikony zaraził swoją pasją syna Andreja. Jest twórcą Muzeum Służby Celnej Republiki Mołdawii.
Otwarcie wystawy uświetnił swoją obecnością Jego Ekscelencja Ambasador Republiki Mołdawii w RP Pan Iurie Bodrug. Wszyscy byli pod wrażeniem doskonałej znajomości języka polskiego oraz niezwykłej otwartości i uprzejmości Jego Ekscelencji Pana Ambasadora, który wystąpił także w roli tłumacza wystąpienia właściciela kolekcji pana Petro Costina.
Wystawa czynna będzie do 10 stycznia 2013 r.