Rozwój przestrzenny Kętrzyna – Rastenburga

W akcie lokacyjnym wystawionym 11 listopada 1357 r. na założenie miasta przeznaczono 102 łany (ok. 1714 ha). W 1393 r. komtur Bałgi Konrad von Kyburg sprzedał miastu około 50 ha gruntów w okolicy dzisiejszych ul. Szpitalnej, Bałtyckiej, Budowlanej i Mazowieckiej.
W XV w. oprócz gruntów położonych przy mieście do Kętrzyna należały wsie: Pręgowo oraz położone w pobliżu lasy (ok. 537 ha) oraz Poganowo wraz z lasami (ok.750 ha). W połowie XVI w. miasto zakupiło las w Gierłoży (ok. 750 ha).

Grunty - mapa
Grunty – mapa
Plan lasu miejskiego w Gierłoży 1853 r.
Plan lasu miejskiego w Gierłoży 1853 r.

Już w XIV w. teren zajmowany przez miasto miał wyraźnie zarysowany podział przestrzenny. Na północ od miasta znajdowało się przedmieście Królewieckie (ul. W.Sikorskiego) a nieco dalej przedmieście Chłopskie (plac J.Piłsudskiego). Wokół znajdowały się grunty rolne (pola, ogrody, łąki i pastwiska) użytkowane przez mieszkańców. Na południe od miasta, wzdłuż drogi do Szestna położone było przedmieście Wola niezależne od miasta (ul. F.Chopina).
Od połowy XIX w. wokół miasta zaczęły powstawać niewielkie siedliska z 2-3 budynkami mieszkalnymi, rozwijała się także zabudowa przemysłowa.

Rekonstrukcja planu średniowiecznego Kętrzyna według Ernsta Witta
Rekonstrukcja planu średniowiecznego Kętrzyna według Ernsta Witta
Podziały przestrzenne średniowiecznego Rastenburga (Kętrzyna)
Podziały przestrzenne średniowiecznego Rastenburga (Kętrzyna)

1.Zamek
2.Miasto z kościołem parafialnym św. Jerzego
3.Przedmieście Królewieckie
4.Przedmieście Chłopskie, dawna wieś Rast z kościołem św. Katarzyny
5.Przedmieście Wola

Pod koniec XIX w. Kętrzyn zajmował obszar 2502,4 ha. W związku z rosnącą liczba ludności, władze miasta wykupywały grunty powiększając obszar przeznaczony pod zabudowę. Przed I wojną światową miasto odkupiło na ten cel łącznie 390 ha gruntów od państwa i od prywatnych właścicieli.

Po zakończeniu I wojny światowej ogłoszono konkurs architektoniczny na przebudowę i zagospodarowanie terenu dawnego majątku Rasthöhe. W związku z powojennym kryzysem ekonomicznym do 1923 r. wybudowano 21 domów z 44 mieszkaniami. Do dalszej realizacji planów budowy osiedla przystąpiono dopiero pod koniec lat 20-tych XX w. Wzdłuż ul. Georgenstrasse (ob. ul. Poznańska) zrezygnowano z budownictwa jedno- i dwurodzinnego i wybudowano wielorodzinne piętrowe kamienice.

folwark Rasthöhe
folwark Rasthöhe
Pierwsza nagroda w konkursie na zabudowę folwarku Rasthöhe - architekt Max Steinmüller, Lipsk
Pierwsza nagroda w konkursie na zabudowę folwarku Rasthöhe – architekt Max Steinmüller, Lipsk
Pierwsza nagroda w konkursie na zabudowę folwarku Rasthöhe - architekt Max Steinmüller, Lipsk
Pierwsza nagroda w konkursie na zabudowę folwarku Rasthöhe – architekt Max Steinmüller, Lipsk

Na początku lat dwudziestych rozpoczęto budowę osiedla ponad 30 domków z 57 mieszkaniami na terenie dawnej domeny pomiędzy drogą do Giżycka a linią kolejową. Powstałe osiedle Krauseneck włączone zostało do miasta.
W latach trzydziestych XX w. wzdłuż drogi do folwarku Tannenhoff (ul. W. Jagiełły) powstało osiedle domków jednorodzinnych oraz kamienice przy obecnej ul. M. Skłodowskiej-Curie. W 1938 r. zaplanowano budowę kolejnej części osiedla Krauseneck położonej bardziej na wschód, przy granicy miasta. Zaplanowano budowę niewielkich jednorodzinnych domków zwanych popularnie „kochówkami” od nazwiska Gauleitera Ericha Kocha. Tego rodzaju tanie budownictwo jednorodzinne miało byś alternatywą dla wielorodzinnych kamienic.

Plan Kętrzyna z 1929 r.
Plan Kętrzyna z 1929 r.
Fragment projektu z 1938 r. rozbudowy osiedla Krausenberg
Fragment projektu z 1938 r. rozbudowy osiedla Krausenberg